Μηλιές
Προσεγγίζεται εκτός από την διαδρομή που ήδη περιγράψαμε ή από αγροτικούς δρόμους της Γέρας (Σκόπελος) ή από τον κεντρικό άξονα Μυτιλήνης – Πλωμαρίου. Ένα σχεδόν εγκαταλειμμένο χωριό στη κορφή του βουνού. Τα τελευταία χρόνια ένας ρομαντικός ντόπιος ξεκίνησε ένα πρόγραμμα εθελοντικής αναπαλαίωσης κι έδωσε πραγματική πνοή στο χωριό. Από δω, μπορείτε να κάνετε εξαιρετικές διαδρομές μέσα στα βουνά, περιπάτους μέσα στα μονοπάτια, να κατασκηνώσετε ελεύθερα ή και να φιλοξενηθείτε σε κάποια από τα σπίτια που έχουν ανακαινιστεί. Βρείτε τον Κώστα Μούκα, που είναι η ψυχή του χωριού.
Αν συναντήσετε τη γιαγιά με το κουρελόσπιτο, ρίξτε μια ματιά στην εντυπωσιακή καλύβα της, στρωμένη από πάνω μέχρι κάτω με κουρέλια και πανιά. Πριν λίγα χρόνια ήταν η μοναδική κάτοικος του χωριού. Τα καλοκαίρια, σίγουρα θα βρείτε κάποιους ντόπιους που γυρνάνε από τις μεγαλουπόλεις, για να απολαύσουν τις διακοπές τους, στον καθαρό αέρα.
Στύψη
Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Λέσβου, 52χλμ. από την πόλη της Μυτιλήνης. Πρόκειται για ορεινό χωριό με 1026 κατοίκους περίπου, χτισμένο σε υψόμετρο 400μ. Το χωριό είναι πολύ γραφικό με πολλά καφενεδάκια και ταβερνάκια που βρίσκονται στον κεντρικό δρόμο του. Το χωριό φημίζεται για το χαρακτηριστικό έθιμο του γάμου, ο οποίος γίνεται με παραδοσιακό τρόπο. Παραδοσιακή ορχήστρα παίρνει τη νύφη και τους συγγενείς από το σπίτι της και κατευθύνονται στο σπίτι του γαμπρού. Εκεί βρίσκονται οι φίλοι και συγγενείς του γαμπρού ο οποίος έχει ντυθεί από τους φίλους του μέσα σε ένα ειδικό σκεύος που ονομάζεται “σνι”. Όλοι μαζί φεύγουν για την εκκλησία.
Το μεγαλύτερο κοινωνικό γεγονός του χωριού είναι το τριήμερο πανηγύρι που γίνεται στις 23 Αυγούστου και που συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών οι οποίοι γλεντάνε στην πλατεία του χωριού και γεύονται το παραδοσιακό "κισκέκ" μαζί με τους ντόπιους.
Στο λάκκο Μαν’ κάτσα
Μόλις δυο χιλιόμετρα από τη διασταύρωση Πεδής - Ασπροποτάμου και στο 30ο χλμ. Μυτιλήνης – Μανταμάδου, μπορείτε να αντικρύσετε μια μοναδική εικόνα πάνω στο νησί, τους καταρράκτες Μαν’ κάτσα. Όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας Γ. Παρασκευαΐδης στο βιβλίο του για το Μανταμάδο, «Μάνι κάτσα» στα τούρκικα θα πει «μανιασμένη σάρκα». Η ονομασία προήλθε από το θρύλο μιας βοσκοπούλας εξώγαμης και ερωτομανούς, που ζούσε παλιά στην περιοχή εκείνη μόνη της. Αφού πρώτα ικανοποιούσε το σεξουαλικό της πάθος με τα βοσκόπουλα και τα αγροτόπαιδα της περιοχής, μετά τα παράσερνε σε «διονυσιακό» χορό πάνω από τον καταρράκτη και με τρόπο ύπουλο, τα γκρέμνιζε από τα βράχια κάτω στην άβυσσο του άγριου λάκκου. Τα σκούρα πελώρια βράχια, ύψους 15-20μ., προκαλούν δέος στη θέα τους, ενώ από μακριά το τοπίο φαίνεται ήρεμο.
Στην περιοχή δραστηριοποιείται η ομάδα «Λέσβος και Οικολογία», που οργανώνει αναρριχήσεις, ραπέλ και flying fox.
Πώς θα πάτε: Από τη Μυτιλήνη στο 30ο χλμ. πριν τη διασταύρωση Πεδής – Ασπροποτάμου, βλέπετε μια ταμπέλα με την επιγραφή «Λάκκος Μαν’ κάτσα» στα αριστερά σας. Στρίβετε στο χωματόδρομο και μετά από 1 χλμ. περίπου, θα δείτε μια μικρή ταμπέλα, που σας δείχνει το δρόμο. Εκεί αφήνετε το αυτοκίνητο. Για να μπείτε στο μονοπάτι, πρέπει να ανοίξετε την καγκελόπορτα και να προχωρήσετε ακολουθώντας τις μικρές πράσινες ταμπέλες, οι οποίες βοηθάνε πάρα πολύ και θα σας οδηγήσουν πολύ σύντομα (περίπου 10 λεπτά) στους καταρράκτες.
H μαγευτική φύση του Πλωμαρίου
Σήμερα στη Λέσβο έχει αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο περιπατητικών διαδρομών με ιδιαίτερη σήμανση και προσεκτικές παρεμβάσεις σε κάθε δήμο του νησιού μας, αναδεικνύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Η εξερεύνηση του νησιού μας, επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις για τους επισκέπτες του. Πέρα από την κλασσική ομορφιά που προσφέρει σε όσους επιδιώκουν τις διακοπές στις παράκτιες περιοχές του και την έντονη καλοκαιρινή ζωή η Λέσβος έχει ένα κρυμμένο θησαυρό που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια να τον ανακαλύψει κανείς. Κάποιες απο τις ομορφότερες περιπατητικές διαδρομές του νησιού, αποτελούν τα μονοπάτια του Δήμου Πλωμαρίου, όπως το Πλωμάρι-Κάτω Χωριό, Χριστός-Κουρνέλα-Μελίντα, Αποθαμένος-Λογαράς-Λεύρες, Κάτω Χωριό-Πλωμάρι. Επισκεφτείτε τα και γνωρίστε την μαγευτική φύση του Πλωμαρίου.
Άγιος Δημήτριος
Με μικρή παράκαμψη από την διακλάδωση προς Aγιάσο, στο παλιό κομμάτι του δρόμου προς Πολιχνίτο, βρίσκεται η ωραιότατη δροσερή περιοχή του Aγίου Δημητρίου, όπου επιβάλλεται να κάνετε μια στάση. Εκεί θα γευτείτε σπιτικά γλυκά του κουταλιού φτιαγμένα από τη γιαγιά, τη μάνα και τα παιδιά. Τρεις γενιές στην υπηρεσία της παράδοσης. Συνεχίζοντας τη διαδρομή, θα συναντήσετε τις πηγές του Tσίγκου, με το ονομαστό νερό. Από εκεί, αν στρίψετε αριστερά στη διακλάδωση της Mεγάλης Λίμνης και πάρετε το δρόμο που οδηγεί προς την κορυφή του Oλύμπου, θα βρεθείτε με το μισό νησί στα πόδια σας.
Για να φτάσετε στην ορεινή Αγιάσο, θα περάσετε από τα πιο δασωμένα μέρη του νησιού και θα διασχίσετε ρεματιές, χαράδρες και νεροσυρμές. Εκεί θα συναντήσετε ένα πανάρχαιο μονοπάτι με οργιώδη βλάστηση, το οποίο, αν σας αρέσει το περπάτημα, θα σας οδηγήσει ψηλά στον Όλυμπο.
Αγιάσος – Καμένο Αλώνι – Μάρμαρο – Όλυμπος
Απέναντι από το Ηρώο Πεσόντων (στη νότια είσοδο του χωριού) ξεκινά το λιθόστρωτο μονοπάτι που διασχίζει τα περιβόλια της περιοχής «Φολίδι - Καδή Βρύση», ανηφορίζει στα καστανοσωθύρια της περιοχής «Μιλαντρά» και ανταμώνει τον αγροτικό δρόμο στη θέση «Καμένο Αλώνι».
Ο δρόμος προς τα δεξιά είναι αδιέξοδος, συναντά όμως το μονοπάτι στη θέση «Μάρμαρο», που σκαρφαλώνει στη βραχώδη κορυφή του Ολύμπου. Η θέα από ψηλά, είναι σίγουρο ότι θα σας αποζημιώσει.
Τα Μονοπάτια της Λάβας
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους έχει οργανώσει ένα δίκτυο περιπατητικών διαδρομών, που συνδέει το Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους με την Ερεσό και το Σίγρι. Το δίκτυο αυτό, συνολικού μήκους 27 χλμ., αποτελείται από τρεις διαδρομές, που διασχίζουν την περιοχή, με τις πιο εντυπωσιακές συγκεντρώσεις απολιθωμένων δέντρων που συγκροτούν το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου. Από τις κύριες διαδρομές – άξονες ξεκινούν περιπατητικές διαδρομές, οι οποίες περιλαμβάνουν: - Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους – Ερεσός - μήκος διαδρομής 6,5 χλμ. - Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους – Πάρκο Χαμανδρούλας – Τσιχλιώντας – Μουσείο Φυσικής Ιστορίας - μήκος διαδρομής 13 χλμ.. - Σίγρι - Πάρκο Σιγρίου –Πάρκο Πλάκας – Ερεσός - μήκος διαδρομής 15 χλμ. - Γαβαθάς – Λάψαρνα - μήκος διαδρομής 7 χλμ. - Λυγερή – Λάψαρνα - μήκος διαδρομής 6 χλμ.
Από τον Ασώματο στους Αγίους Αναργύρους
Το μονοπάτι ξεκινά στα δυτικά του χωριού, δίπλα από το νεκροταφείο. Ανεβαίνουμε το πλακόστρωτο μονοπάτι, το οποίο μας οδηγεί σε ένα σταυροδρόμι. Συνεχίζουμε τον ανηφορικό δρόμο με κατεύθυνση τη Μεγάλη Βρύση προς την Άντρια, τον Καρυώνα και την Κρυφτή. Συνεχίζοντας, ο δρόμος γίνεται φιδίσιος και στη συνέχεια συναντάμε το ρέμα. Προχωράμε, περνάμε το ποτάμι και μετά από λίγα μέτρα, φθάνουμε στο εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων.
Στον Καστανιώνα της Αγιάσου
Μια όμορφη χειμερινή διαδρομή ξεκινάει από την Αγιάσο με προορισμό το Σανατόριο και θα επιστρέψει και πάλι στο χωριό της Αγιάσου, περνώντας μέσα από μεγάλες εναλλαγές τοπίου. Θα ξεκινήσουμε το περπάτημα από την κάτω πλευρά του χωριού και μόλις περάσουμε το Αναγνωστήριο, θα στρίψουμε δεξιά, θα προχωρήσουμε μέσα από το χωριό και θα βρούμε το εκκλησάκι του Άη Γιάννη. Αμέσως μετά ξεκινάει ένα λιθόστρωτο ανηφορικό μονοπάτι, το οποίο και θα ακολουθήσουμε. Αφού θα έχουμε περπατήσει για λίγα λεπτά, θα συναντήσουμε ένα δεύτερο εκκλησάκι, αυτό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Θα συνεχίσουμε το περπάτημα όπως πάει το μονοπάτι και σε 20 λεπτά θα βρεθούμε μπροστά σε μια τρίτη εκκλησία, τον Άη Στράτη, όπου αξίζει να σταθούμε για να θαυμάσουμε τη μαρμάρινη βρύση με το τρεχούμενο νερό. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής θα συναντήσουμε οπωροφόρα δέντρα, όπως μηλιές, στη συνέχεια το μονοπάτι θα γίνει λίγο πιο ανηφορικό και θα βρεθούμε μέσα στον Καστανιώνα, με τα περίφημα και ξακουστά κάστανα της Αγιάσου. Έπειτα θα βρούμε μπροστά μας μια διασταύρωση και θα επιλέξουμε το αριστερό μονοπάτι, που σύντομα θα μας οδηγήσει στην εκκλησία της Παναγιούδας, στη θέση «Μπιτζίλια». Η περιοχή είναι ιδανική για ξεκούραση και για πικ-νικ. Θα προχωρήσουμε στρίβοντας αριστερά και στη διαδρομή μας θα δούμε το παλιό νεκροταφείο, ενώ αμέσως μετά θα βγούμε στην άσφαλτο, λίγο πιο κάτω από το Σανατόριο. Στη συνέχεια θα κατευθυνθούμε αριστερά, με προορισμό το χωριό της Αγιάσου. Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό, στο αριστερό μας χέρι, υπάρχει ένα παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι, με απαράμιλλη θέα, το οποίο θα μας οδηγήσει στην αγορά της Αγιάσου. Είναι μια διαδρομή κοντά δύο ώρες, μέτριας δυσκολίας. Θα συναντήσουμε δέντρα οπωροφόρα, ελαιώνες, καστανιώνες και πευκώνες. Το τοπίο εναλλάσσεται διαρκώς, κάνοντας έτσι ενδιαφέρουσα τη διαδρομή.
Ανακαλύψτε τους «κρυμμένους» καταρράκτες της Λέσβου
Η επίσκεψη στον καταρράκτη της Μαν’ Κάτσα, κοντά στο Μανταμάδο, ήταν μόνο η αφορμή, προκειμένου να αρχίσουν ο φυσικός και μαθηματικός και τέως Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Αθηνών και η παρέα από «συνεξερευνητές» του, να ψάχνουν τους καταρράκτες του νησιού. Ο συγκεκριμένος καταρράκτης άλλωστε, είναι από τους μεγαλύτερους και προσφέρει δυνατότητες για διάφορες δραστηριότητες, τις οποίες έχουν φροντίσει να εκμεταλλευτούν περιβαλλοντικοί σύλλογοι και ιδιώτες. Η ονομασία του, που σημαίνει «μανιασμένη σάρκα», προήλθε από το θρύλο μιας βοσκοπούλας, που ζούσε παλιά στην περιοχή εκείνη μόνη της και παράσερνε σε «διονυσιακό» χορό, πάνω από τον καταρράκτη, τα αγροτόπαιδα της περιοχής. Για να βρείτε τους καταρράκτες, στρίβετε αριστερά, λίγο πριν τη διασταύρωση Πεδής – Ασπροποτάμου, στο 30 χλμ. Μυτιλήνης – Μανταμάδου, προς «Λάκκο Μαν’ Κάτσα». Πέρα από το συγκεκριμένο καταρράκτη, όμως, η ομάδα «ανακάλυψε» άλλους 13 σε ολόκληρη τη Λέσβο και ειδικά στο βορειοδυτικό της τμήμα. Μοναδικά δείγματα του ιδιαίτερου αυτού δώρου της φύσης, μπορείτε να βρείτε επιπλέον στα Παράκοιλα, το Σκουτάρο, το Μεσότοπο, τη Βατούσα, τα Βασιλικά (καταρράκτες Πέσσας), την Άντισσα, τη Φίλια, την Πελόπη και την Ερεσό. Ο καταρράκτης του κτήματος Κρινέλου, στην τελευταία, φτάνει σε ύψος τα 15 μέτρα και εντυπωσιάζει όποιον τον δει από κοντά, ενώ χρησιμοποιείται και για να αλέθει το σιτάρι, στο νερόμυλο του κτήματος, καθώς και για ύδρευση και άρδευση, ειδικά το χειμώνα. Μαζί με τους καταρράκτες, αξίζει να επισκεφτείτε και το φράγμα της Ερεσού. Από τους πιο γνωστούς είναι και οι καταρράκτες της Πέσσας, μεταξύ Αχλαδερής και Βασιλικών, που προσελκύουν πολλούς περιπατητές. Φτάνετε εκεί μέσω ενός μικρού χωματόδρομου, στα δεξιά του δρόμου που φεύγει από Αχλαδερή και οδηγεί προς το δρόμο Αγιάσου – Πολιχνίτου, λίγο πριν τη διασταύρωση.
Περιήγηση στον Όλυμπο της Αγιάσου
H μαγεία του Ολύμπου, είναι η διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του Άη Λια μέσα απ’ τον αγροτικό δρόμο της Αγιάσου. Ο δρόμος αυτός που για πάρα πολλά χρόνια, ήταν και η μοναδική πρόσβαση για όποιον τον διασχίσει, κυρίως φθινόπωρο, είναι μια εμπειρία ανεπανάληπτη. Για δυο περίπου ώρες, ο πεζοπόρος θα χαρεί μια φύση παρθένα, ποικίλη και υποβλητική. Καρποφόρα δέντρα, μηλιές, αχλαδιές, καρυδιές, κερασιές, πανύψηλες λεύκες, ανοιχτοπράσινες καστανιές, βαθύσκιωτα πλατάνια ζωσμένα με κισσούς, βαθυπράσινα πεύκα πατούν πάνω σ’ ένα πολύχρωμο χαλί, που υφαίνουν τα κιτρινοκόκκινα φύλλα του φθινοπωρινού οπωρώνα, τ’ αγριολούλουδα, τα κυκλάμινα, οι τουλίπες και οι σπανιότατες ορχιδέες. Τα νερά των χειμάρρων ποτίζουν τα περιβόλια και χύνονται στις ρεματιές, στις οποίες δροσίζονται τα ζωντανά που βόσκουν στον Όλυμπο. Στα περιβόλια της περιοχής, διέμεναν παλιότερα, δεκάδες οικογένειες Αγιασωτών, που περιποιούνταν τους μηλιώνες, τους αχλαδιώνες και τον καστανιώνα, μάζευαν τους γευστικότατους καρπούς, καλλιεργούσαν κηπευτικά και θέριζαν αφατσιά, μια εξαίρετη τροφή για τα ζώα.Πάνω από 900 χιλιάδες οκάδες έφτανε η σοδειά με τα κάστανα και το εκατομμύριο οκάδες τα αχλάδια τη δεκαετία του ’50, σύμφωνα με τον ιστορικό της Αγιάσου. Σήμερα οι ποσότητες αυτές έχουν μειωθεί αισθητά, όπως έχουν λιγοστέψει και οι άνθρωποι που περπατούν στις πλαγιές του Ολύμπου, που καλλιεργούν και συλλέγουν καρπούς, που απολαμβάνουν τις ομορφιές του.
Μελίντα - Εξερευνώντας την Παναγιά την Κρυφτή
Εμείς θα ξεκινήσουμε το περπάτημα μας από τη Μελίντα, θα περπατήσουμε από τη δυτική πλευρά και θα πάρουμε τον παραλιακό χωματόδρομο, αφήνοντας στα δεξιά μας το δρόμο που πάει προς Παλαιοχώρι. Ο δρόμος είναι εύκολος για περπάτημα και έχει ως θέα το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου, καλύπτοντας μια διαδρομή 2,5 χιλιόμετρων. Στη μοναδική διασταύρωση που θα βρούμε, θα πάμε αριστερά και θα αρχίσουμε να κατεβαίνουμε το βουνό, ενώ λίγο πριν φτάσουμε στη θάλασσα, θα αντικρίσουμε ένα πολύ όμορφο εξωκλήσι, καλά κρυμμένο ανάμεσα στα βράχια: την «Παναγιά Κρυφτή».
Σύμφωνα με την παράδοση, αφού κρύφτηκε εκεί μια κοπέλα με το παιδί της για να γλιτώσει από τους Τούρκους, σώθηκε και έταξε στην Παναγία την σπηλιά αυτή να την κάνει εκκλησία.
Αφού θαυμάσουμε τη θέα και περιηγηθούμε τριγύρω, θα ανακαλύψουμε μια μικρή χαβούζα γεμάτη με καυτά ιαματικά νερά. Τολμήστε και ένα μπάνιο στη θάλασσα και κολυμπήστε κοντά στα βράχια. Εκεί θα ανακαλύψετε και τα ιαματικά νερά, που αναβλύζουν από τα βράχια μέσα από τη θάλασσα.
Μια πανεύκολή διαδρομή, που αξίζει να την πραγματοποιήσετε. Γρήγορη και προσιτή, για όλη την οικογένεια.
